koncentracja w rolnictwie

Procesy koncentracji produkcji w rolnictwie przebiegają inaczej niż w działalności pozarolniczej, gdyż drobne/towarowa gospodarka, w której właściciel środków wytwórczości jest zarazem producentem, nie jest spychana do sfery usług, lecz dominuje w rolnictwie wielu krajów, nawet wysoko rozwiniętych pod wzglądem ekonomicznym. Przyczyn trwałości indywidualnej gospodarki rodzinnej w rolnictwie nie należy upatrywać w konieczności indywidualizowania wytwarzanych towarów, różnicowania produkowanych wartości użytkowych, co wymaga wytwarzania na stosunkowo niewielką skalę. Przyczyny te tkwią przede wszystkim w szczególnych warunkach procesu wytwarzania artykułów rolnych, w znacznym stopniu ograniczających możliwość podziału pracy wewnątrz gospodarstwa, a tym samym specjalizowania się producentów w wykonywaniu określonych czynności. Wynika to z silnych związków procesu produkcji artykułów rolnych z warunkami naturalnymi, poddającymi się regulacji człowieka tylko w ograniczonym stopniu. Na przykład produkcja roślinna wymaga wykonywania pewnych prac w określonych porach roku, co uniemożliwia bardzo wąskie specjalizowanie się pracowników, tak jak w produkcji przemysłowej, przez rozłożenie procesu wytwarzania danego artykułu na czynności cząstkowe.