Podatki

Szczególnie ważną rolę w systemie dochodów skarbu państwa odgrywały podatki. Kapitalistyczny system podatkowy rozwinął się najwcześniej w Anglii. W połowie XVII w., za czasów Cromwella, wprowadzono podatki pośrednie od niektórych artykułów powszechnego użytku, jak mięso, sól, wino, cukier, tytoń. Do końca XVIII w. istotną rolę w angielskim systemie podatkowym odgrywał podatek gruntowy i podatek od budynków mieszkalnych. Rzemiosło i przemysł obciążano opłatami licencyjnymi, związanymi z uzyskaniem zezwolenia na prowadzenie takiej działalności. W Anglii, jak i w innych krajach prowadzących politykę merkantylistyczna, ważną rolę w dochodach skarbowych odgrywało cło pobierane od towarów przywożonych i wywożonych za granicę. W 1798 r. przeprowadzono w Anglii reformę systemu podatkowego, wprowadzając podatek dochodowy. Podatek obciążał dochody z rolnictwa, przemysłu, z odsetek i dywidend oraz z działalności zarobkowej wolnych, zawodów, jak również z pensji i zarobków pracy najemnej. Po wprowadzeniu podatku dochodowego stopniowo ograniczano podatki pośrednie i cła. Zniknęły one prawie zupełnie w połowie XIX w. w związku ze zwycięstwem w Anglii koncepcji wolnego handlu. W innych krajach, np. we Francji i Prusach, podstawą systemu, podatkowego prawie przez cały XIX w. były podatki bezpośrednie i pośrednie, cła oraz podatek gruntowy i od działalności przemysłowej.