Porozumienia kartelowe miały doprowadzić do likwidacji walki konkurencyjnej, w rzeczywistości jednak zmieniły tylko jej przejawy. Przed zawarciem umowy przedsiębiorstwa walczyły o klienta, oferując mu wyroby tańsze, lepsze lub też inne. Po powstaniu kartelu walka przenosiła się z rynku do gabinetów. Uczestnicy porozumienia dążyli dc zdobycia najbardziej korzystnej pozycji w utworzonej organizacji. Wobec ograniczonych możliwości zbytu, każdy producent chciał uzyskać jak największy udział w ogólnej masie zbywanych wyrobów. Odmienne były warunki techniczne i ekonomiczne poszczególnych zakładów, toteż każdy z przedsiębiorców zmierzał do ustalenia poziomu cen i warunków sprzedaży jak najkorzystniejszych dla siebie. Niejednokrotnie potajemnie naruszano uzgodnione postanowienia lub też przenoszono walkę konkurencyjną do dziedzin nie objętych porozumieniem. Z upływem lat umowy kartelowe stawały się coraz bardziej szczegółowe, wprowadzano też kary za naruszanie postanowień. Kartele i syndykaty były organizacjami opartymi na porozumieniu uczestników. Członkowie organizacji pozostawali niezależni, mogli wystąpić z porozumienia, a kartel istniał tak długo, jak długo przedsiębiorstwa były nim zainteresowane. Rzadkie były przypadki, gdy umowę zawierano pod naciskiem państwa, np. w formie kartelu przymusowego.