spoldzielnia produkcyjna

Stworzenie spółdzielni produkcyjnej to stadium koncentracji produkcji rolnej inne niż poszerzenie skali procesów wytwórczych w gospodarce indywidualnej. Jest to stadium, w którym zwiększają się nie tylko pewne elementy ogólnego potencjału wytwórczego, jakim dysponują pojedyncze gospodarstwa, lecz również wszystkie te elementy, a więc zarówno obszar użytkowanej ziemi oraz zasoby środków produkcji jak i liczba zatrudnionych pracowników. Spółdzielczość produkcyjna jako forma transformacji gospodarki drobnotowarowej w wielkotowarową, o znacznie większej skali procesów wytwórczych, nie oznacza jednak przekształcenia jej w gospodarkę typu przemysłowego, opartą na kompleksowej mechanizacji procesów produkcyjnych. W pierwszym okresie powstawania gospodarki spółdzielczej wiele elementów w dziedzinie metod wytwarzania upodabnia ją do gospodarki indywidualnej: w zasadzie podobna jest podstawa techniczna procesu wytwórczego, gdyż nadal przeważa praca ręczna, a maszyny tylko ją uzupełniają. Z tego punktu widzenia spółdzielczość produkcyjną słusznie często się porównuje do manufakturowego stadium rozwoju produkcji przemysłowej.