Przeobrażenia socjalistyczne, jakie się dokonały w Związku Radzieckim, a następnie w niektórych krajach europejskich, objęły swym zasięgiem przede wszystkim sferę pozarolniczą. Zmiany w stosunkach własności w wyniku przeprowadzenia reform rolnych nie osłabiły przy tym pozycji gospodarki rodzinnej, a przeciwnie — nawet przyczyniły się do jej wzmocnienia. Jednak w większości tych krajów procesy koncentracji produkcji rolniczej następowały nie przez zwiększanie skali produkcji w gospodarstwach rodzinnych, lecz głównie przez tworzenie wielkotowarowych, uspołecznionych gospodarstw rolnych. Podstawową formą uspołecznionych gospodarstw rolnych jest spółdzielnia produkcyjna, powstająca w wyniku połączenia się indywidualnych gospodarstw rodzinnych w nową pod względem formy własności środków produkcji jednostkę. Ponieważ nie cała ziemia będąca w posiadaniu gospodarstw rodzinnych zostaje połączona, część jej bowiem nadal użytkuje się indywidualnie (działki przyzagrodowe), spółdzielnia produkcyjna nie ma zupełnie jednolitego charakteru własnościowego, choć przeważa w niej społeczna własność środków produkcji.