Zjawisko tych fluktuacji nie zostało jeszcze do końca zbadane, wobec czego można mówić jedynie o pewnych hipotezach wyjaśniających. Hipotezy te dotyczą procesów związanych z wahaniami tempa wzrostu. Wahania te, które łatwo stwierdzić empirycznie, oznaczają, że w rozwoju poszczególnych krajów występują na przemian okresy przyspieszenia i zwolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Na ogół nie doprowadza to do absolutnego spadku poziomu produkcji i dochodu narodowego. Absolutny spadek tych wielkości w historii krajów socjalistycznych jest zjawiskiem wyjątkowym. Z przyczyn ekonomicznych wystąpił on dotychczas tylko dwukrotnie: w gospodarce czechosłowackiej w 1963 r. oraz, w znacznie ostrzejszej po-rraci, w Polsce w latach 1979 – 1982, gdy dochód narodowy i produkcja przemysłowa spadały w wielkościach absolutnych w ciągu czterech lat i rzędu. Z wyjątkiem tych przypadków krańcowych we wszystkich kra-:ach socjalistycznych mamy do czynienia z rozwojem charakteryzującym się okresami szybszego i słabszego tempa wzrostu gospodarczego.